Op 14 mei 2025 was de jaarlijkse Algemene Ledenvergadering van de VID op het Majoor Jan Linzel Complex in Den Haag. Het bestuur heeft als gebruikelijk verantwoording afgelegd over zijn werkzaamheden en de financiën van het afgelopen jaar. Nadat de leden het bestuur hiervan decharge had verleent is na stemming kapitein Jelle (CLSK) toegetreden als nieuw lid van het bestuur. Hiermee is het bestuur weer op volle sterkte. Tot slot heeft de voorzitter na een korte vooruitblik naar het komende jaar de vergadering gesloten.

Het volgende onderdeel van deze dag was, zoals bij de VID gebruikelijk, het uitdiepen van een actueel onderwerp op het gebied van IT. Hiervoor nodigt het bestuur relevante bedrijven uit om hun kennis met ons te delen. Deze keer is Google gevraagd een presentatie over Generative AI te verzorgen, dr. Scott Mongeau heeft deze presentatie voor zijn rekening genomen. Cloud was daarbij een belangrijk onderwerp en dan vooral Private Cloud met de focus op Defensie. Google doet hierover veel ervaring op met diverse Europese Defensieorganisaties en de NAVO. De gevoeligheid van de Defensiedata, de betrouwbaarheid van deze data maar ook de integriteit ervan in relatie tot Cloud ligt gevoelig binnen Defensieorganisaties en dus ook bij de Nederlandse. In de presentatie werd duidelijk hoe Generative AI ingezet kan worden om operaties te ondersteunen. De tools daarvoor worden steeds compacter waardoor zelfs in de Edge gebruik kan worden gemaakt van AI. Een ‘Cloud’ ter grote van een rolkoffer waarin buitgemaakte papieren, ICT-middelen en foto’s kunnen worden geüpload om de bedoelingen te achterhalen van de tegenpartij. Hierdoor kunnen operationele planningsprocessen sterk versneld worden om het initiatief te houden.

Natuurlijk kwam ook de vraag uit het publiek hoe Google als Amerikaans bedrijf kan waarborgen dat zij onze data niet oneigenlijk gebruikt en hoe de beschikbaarheid is geborgd gegeven hun huidige regering. Scott gaf aan dat er in Groningen een datacenter staat dat onder Nederlandse leiding en -wetgeving valt. Dit datacenter blijft gewoon operationeel ook al zou de VS de neiging krijgen dit te beïnvloeden via een ‘Kill switch’ mocht die er zijn. Daarnaast kan een on-premis Strict Cloud borgen dat Nederland toegang blijft houden tot zijn eigen (gerubriceerde) data. Over de werking van AI gaf Scott als voorbeeld het volgen van een verdacht persoon met bepaalde kenmerken, een gele jas en rode pet, om zo deze ‘vijand’ uiteindelijk ‘buiten gevecht’ te stellen. Overigens benadrukte Scott het belang van de human-in-the-loop voor beoordeling en controle van hetgeen AI genereerd.

Cloud en AI zijn onderwerpen die in de toekomst het verschil kunnen maken op het gevechtsveld. Google heeft ons weer meer geleerd over wat het kan, hoe het kan en hoe het veilig kan. Tegelijkertijd realiseren we ons dat er nog veel gedaan moet worden voor AI veilig gebruikt kan worden maar ook voor de juiste mindset binnen onze organisatie. Dank aan Scott Mongeau die ons weer een stukje verder heeft geholpen.

d.d. 2 oktober 2024

Locatie: Dumoulinkazerne, Geb D11 te Soesterberg

Door: CIO-Office Defensie, Kolonel Rick Peddemors (Programmamanager Cyber)

========================

Twee maal per jaar verzorgt de VID samen met de CIO van Defensie een update over een actueel thema of onderwerp. Ditmaal stond Cyber op het Programma.

Kol Rick Peddemors verzorgde een overzichtelijke presentatie over Cyber en wat er allemaal op Defensie af komt.

Het Cyberdomein, naast lucht, land, zee en ruimte, richt zich op de parallelle, virtuele wereld. Alles krijgt een virtuele afdruk, ‘alles waar een chip in zit’, maar ook de mens heeft een virtuele afdruk. Die virtuele wereld zorgt voor ongelofelijke mogelijkheden, maar ook bedreigingen.

Rick nam ons mee in de enorme puzzel die gelegd moet worden, de SOC-toren, NIST Cyberscurity Framework, Baseline Informatiebeveiliging Overheid (BIO), Network and Information Security Directive 2 (NIS2), het Informatiebeveligingsbeleid (IBB), Sensor Wapen & Commandosystemen (SEWACO), NL-/NAVO-/EU- activiteiten en onderwerpen en lopende dossiers. Alles vraagt om implementatie van maatregelen, uitvoeren van acties en iedereen wil mee praten en heeft er een mening over.

Dit alles komt in een Uitvoeringsplan Digitale Weerbaarheid. Dat Uitvoeringsplan wordt de komende 3-6 maanden opgesteld en middels heidagen wordt eenieder uitgenodigd om te participeren. En ondertussen blijft “de winkel open”.

Tenslotte deed Rick een oproep om niet te wachten, veel kun je zelf al doen. Door te werven en te vullen, je SOC in te richten en risicoanalyses uit te voeren, assetmanagement op orde te brengen en te werken aan cyber awareness.

Uitreiking Erelidmaatschap VID

Na de presentatie werd door de voorzitter VID, Kolonel Sacco Vossen, het ere lidmaatschap uitgereikt aan KTZ bd Henk Rohaan. Voor zijn verdiensten als lid, voorzitter en adviseur van de VID.

Maandag 14 december heeft de VID de 45e ALV georganiseerd middels een online sessie via MS Teams. Naast de ALV stond ook het voorstellen van de nieuwe Defensie CIO op het programma met een introductie van zijn visie. De online sessie werd afsloten door een update van D-JIVC over het programma GRIT.De sessie werd geopend door de voorzitter van de VID met een terugblik op het bijzondere jaar 2020. De enige bijeenkomst van dit jaar was de nieuwjaarsbijeenkomst bij KPN in januari. 

Tijdens de 45e ALV zijn de notulen van de 42e, 43e en 44e ALVen vastgesteld, heeft de voorzitter het jaarverslag 2019 behandeld en heeft de penningmeester de financiële verantwoording gedaan van 2019. Tijdens de ALV is een de begroting van 2020 goedgekeurd, is de kascommissie benoemd die de financiën van 2020 zullen controleren en hebben leden zich aangemeld om het bestuur te komen versterken. De secretaris gaat de voordracht van nieuwe bestuursleden via de mail bekend stellen. De leden kunnen via de mail eventuele bezwaren kenbaar maken. 2021 wordt wederom een onzeker jaar en daarom heeft de voorzitter onder voorbehoud het jaaroverzicht van 2021 gepresenteerd. De afsluitende mededelingen van de voorzitter gingen over de gewijzigde samenstelling van de Rene Olthof scriptiecommissie. Deze commissie heeft de ingezonden scripties reeds beoordeeld maar de uitreiking van de scriptieprijs is vanwege COVID uitgesteld. Dit geldt ook voor de uitreiking van de OID-brevetten. Dit wordt nu georganiseerd per OPCO op kleinere schaal. Na de rondvraag werd de ALV afgesloten.

Het tweede gedeelte van deze online meeting was gereserveerd voor de nieuwe CIO van Defensie, Jeroen van der Vlugt en directeur, JIVC Ron Kolkman. Jeroen van der Vlugt heeft zichzelf voorgesteld en de IT-strategie van Defensie gepresenteerd inclusief de vijf pijlers:

• IT is robuust
• IT is wendbaar
• IT is digitaal weerbaar
• IT is geschikt voor een data gedreven organisatie
• IT is samenwerking

Ron Kolkman heeft de laatste stand van zaken gepresenteerd van het programma Grensverleggende IT of GrIT. Dit programma wordt uitgevoerd in samenwerking met het consortium Athena, welke bestaat uit IBM, Atos en Unica. Staatssecretaris Barbara Visser van Defensie heeft nu officieel een contract getekend met dat consortium. Deze samenwerking levert ‘een totaal vernieuwde ict-infrastructuur’ op.

Wederom een jaar voorbij. De voorzitter, Kol John van Veenhuizen blikte in zijn openingswoord terug op het afgelopen jaar tijdens de nieuwjaarsreceptie van de vereniging. Ook memoreerde hij aan de grote IT/IV projecten van defensie en de actualiteit dat IV/IT steeds belangrijker wordt voor de samenleving en de gevaren die niet alleen bedrijven maar ook gewone burgers lopen. Denk hierbij aan het RANSOM voorval van de Universiteit van Maastricht. Ook de privacy van de gewone burger loopt steeds meer risico. Om het risico een klein beetje te beperken hebben de leden in december een webcam cover mogen ontvangen.

2019 was ook het jaar waarin twee leden van het bestuur defensie hebben verlaten en hun heil hebben gezocht in het bedrijfsleven. Komend jaar zal de penningmeester met FLO gaan. Een opvolger voor het penningmeesterschap is al gevonden maar de voorzitter roept de leden op om zich kandidaat te stellen voor een bestuursfunctie. Tijdens de eerstvolgende ledenvergadering in mei 2020 worden de nieuwe bestuursleden gekozen.

Het thema van de middag was de Vijfde Generatie mobiele netwerk, meer bekend als 5G. Niet te verwarren met 5Ghz wat voor Routers gebruikt wordt. Namens KPN nam Edwin Bron (Edwin.Bron@kpn.nl) ons mee in de 5G wereld van KPN, Mission First, Technology Second. De rol van 5G in een verbonden samenleving en de impact op de veiligheidssector.

Na een korte introductie van KPN, van telegrafie tot IoT (Internet of Things) blijkt KPN al sinds 1884 een relatie te hebben met Defensie. Tot op de dag van vandaag is KPN niet meer weg te denken bij Defensie maar ook niet bij de gewone burger. KPN is de backbone van Nederland, ook de concurrent van KPN maakt gebruik van het KPN Netwerk. Vaak onzichtbaar, altijd onmisbaar.

KPN heeft haar meest relevante innovatieve technologische ontwikkelingen die van invloed zijn op KPN, de maatschappij en het bedrijfsleven beschreven in het KPN Technology Book, vrij beschikbaar op internet. Naast 5G ook IoT, Blockchain, Data-driven society, etc.

Wat verwachten we van 5G? Wanneer je dit googelt verwacht men dat het sneller is dan de vorige generaties, terwijl dit eigenlijk helemaal niet interessant is.  5G kan 100x sneller, 100x meer aangesloten apparaten (1 miljoen apparaten binnen de vierkante kilometer), 5x lagere dataoverdracht (5ms) en zeer betrouwbaar (99,999%). Momenteel onderzoekt KPN de mogelijkheden van 5G in verschillende Field Labs, t.w. Stedelijk gebied, Platteland, Mobiliteit en Industrie. U kunt op internet de blogs op de KPN website lezen over deze Field Labs. Edwin is ook nog kort ingegaan op de 5G mogelijkheden voor Defensie, zoals Push to Talk, Push to Video/Data.

Komend voorjaar worden de frequenties geveild door de overheid. In 2021 vindt de veiling plaats voor de hoge capaciteit frequentie, 3,5 Ghz. Verwachting is dat de klant van KPN dit jaar al met toepassingen op 5G aan de slag kan. Het aandeel van 5G verbindingen op IoT zal vanaf 2023 gaan groeien en dat in 2025 een derde van het totaal aantal verbindingen wereldwijd 5G verbindingen zijn.

Na de presentatie van Edwin werden de brevetten “Officier Informatica Deskundige” uitgereikt door BGen Wilfried Rietdijk, Chief Information Officer (CIO) van het Ministerie van Defensie. Ditmaal mochten zeven CLAS officieren en twee KMAR officieren de brevet oorkonde en de bijbehorende brevet emblemen in ontvangst nemen.

Een hoogtepunt tijdens de VID-nieuwjaarsbijeenkomsten is de uitreiking van de René Olthuis Scriptieprijs. Doorgaans vervult de CIO van Defensie deze rol. Een jury – de scriptiecommissie – bereidt dit tot in de puntjes voor. Dick Koen, voorzitter van de commissie, sprak van een moeilijke beslissing om de winnaar aan te wijzen. Twee van de 14 inzendingen waren nauwelijks ongelijk aan elkaar echter er moest een winnaar gekozen worden. Om deze reden heeft Ares Kralendonk een eervolle vermelding ontvangen. De winnaar van de scriptieprijs 2019 is geworden, Maj Tom Geene, met zijn scriptie: “3D luchtruimvisualisatie. Visualisatie van Diverse soorten luchtruimgegevens in 3D binnen de Koninklijke luchtmacht”. De presentatie van Tom en zijn scriptie zijn te vinden op de website van de vereniging.

Helaas heeft Dick Koen aangekondigd dit jaar terug te treden als voorzitter en commissielid. Daarom zijn de VID en de scriptiecommissie op zoek naar een voorzitter en nieuwe commissieleden. Hij doet een oproep aan de leden. Wie zoeken we? Ben je in staat en bereid om in een relatief korte tijd bijdragen op HBO en universitair niveau te begrijpen en te beoordelen (het helpt als je zelf een wetenschappelijke opleiding hebt) en ben je bereid hier aan het eind van het jaar leestijd en bespreektijd voor vrij te maken, dan ben je voor ons een geschikte kandidaat.

Meld je dan aan bij de secretaris van de VID. De tegenprestatie is dat je door dit werk je kennis met relatief weinig inspanning vergroot en je perspectief op het vakgebied enorm verbreedt. We kunnen je hulp goed gebruiken; dus ook bij twijfel, meld je aan.

De voorzitter van de VID bedankt Dick voor zijn bijdrage de afgelopen 8 jaar als voorzitter van de scriptiecommissie.

De nieuwjaarsbijeenkomst werd afgesloten met een door KPN aangeboden borrel en hapjes.