Online Algemene Ledenvergadering (ALV), visie CIO en status GRIT D-JIVC

Maandag 14 december heeft de VID de 45e ALV georganiseerd middels een online sessie via MS Teams. Naast de ALV stond ook het voorstellen van de nieuwe Defensie CIO op het programma met een introductie van zijn visie. De online sessie werd afsloten door een update van D-JIVC over het programma GRIT.De sessie werd geopend door de voorzitter van de VID met een terugblik op het bijzondere jaar 2020. De enige bijeenkomst van dit jaar was de nieuwjaarsbijeenkomst bij KPN in januari. 

Tijdens de 45e ALV zijn de notulen van de 42e, 43e en 44e ALVen vastgesteld, heeft de voorzitter het jaarverslag 2019 behandeld en heeft de penningmeester de financiële verantwoording gedaan van 2019. Tijdens de ALV is een de begroting van 2020 goedgekeurd, is de kascommissie benoemd die de financiën van 2020 zullen controleren en hebben leden zich aangemeld om het bestuur te komen versterken. De secretaris gaat de voordracht van nieuwe bestuursleden via de mail bekend stellen. De leden kunnen via de mail eventuele bezwaren kenbaar maken. 2021 wordt wederom een onzeker jaar en daarom heeft de voorzitter onder voorbehoud het jaaroverzicht van 2021 gepresenteerd. De afsluitende mededelingen van de voorzitter gingen over de gewijzigde samenstelling van de Rene Olthof scriptiecommissie. Deze commissie heeft de ingezonden scripties reeds beoordeeld maar de uitreiking van de scriptieprijs is vanwege COVID uitgesteld. Dit geldt ook voor de uitreiking van de OID-brevetten. Dit wordt nu georganiseerd per OPCO op kleinere schaal. Na de rondvraag werd de ALV afgesloten.

Het tweede gedeelte van deze online meeting was gereserveerd voor de nieuwe CIO van Defensie, Jeroen van der Vlugt en directeur, JIVC Ron Kolkman. Jeroen van der Vlugt heeft zichzelf voorgesteld en de IT-strategie van Defensie gepresenteerd inclusief de vijf pijlers:

  • IT is robuust
  • IT is wendbaar
  • IT is digitaal weerbaar
  • IT is geschikt voor een data gedreven organisatie
  • IT is samenwerking

Ron Kolkman heeft de laatste stand van zaken gepresenteerd van het programma Grensverleggende IT of GrIT. Dit programma wordt uitgevoerd in samenwerking met het consortium Athena, welke bestaat uit IBM, Atos en Unica. Staatssecretaris Barbara Visser van Defensie heeft nu officieel een contract getekend met dat consortium. Deze samenwerking levert ‘een totaal vernieuwde ict-infrastructuur’ op.

Nieuwjaarsbijeenkomst VID 2020 bij KPN

Wederom een jaar voorbij. De voorzitter, Kol John van Veenhuizen blikte in zijn openingswoord terug op het afgelopen jaar tijdens de nieuwjaarsreceptie van de vereniging. Ook memoreerde hij aan de grote IT/IV projecten van defensie en de actualiteit dat IV/IT steeds belangrijker wordt voor de samenleving en de gevaren die niet alleen bedrijven maar ook gewone burgers lopen. Denk hierbij aan het RANSOM voorval van de Universiteit van Maastricht. Ook de privacy van de gewone burger loopt steeds meer risico. Om het risico een klein beetje te beperken hebben de leden in december een webcam cover mogen ontvangen.

2019 was ook het jaar waarin twee leden van het bestuur defensie hebben verlaten en hun heil hebben gezocht in het bedrijfsleven. Komend jaar zal de penningmeester met FLO gaan. Een opvolger voor het penningmeesterschap is al gevonden maar de voorzitter roept de leden op om zich kandidaat te stellen voor een bestuursfunctie. Tijdens de eerstvolgende ledenvergadering in mei 2020 worden de nieuwe bestuursleden gekozen.

Het thema van de middag was de Vijfde Generatie mobiele netwerk, meer bekend als 5G. Niet te verwarren met 5Ghz wat voor Routers gebruikt wordt. Namens KPN nam Edwin Bron (Edwin.Bron@kpn.nl) ons mee in de 5G wereld van KPN, Mission First, Technology Second. De rol van 5G in een verbonden samenleving en de impact op de veiligheidssector.

Na een korte introductie van KPN, van telegrafie tot IoT (Internet of Things) blijkt KPN al sinds 1884 een relatie te hebben met Defensie. Tot op de dag van vandaag is KPN niet meer weg te denken bij Defensie maar ook niet bij de gewone burger. KPN is de backbone van Nederland, ook de concurrent van KPN maakt gebruik van het KPN Netwerk. Vaak onzichtbaar, altijd onmisbaar.

KPN heeft haar meest relevante innovatieve technologische ontwikkelingen die van invloed zijn op KPN, de maatschappij en het bedrijfsleven beschreven in het KPN Technology Book, vrij beschikbaar op internet. Naast 5G ook IoT, Blockchain, Data-driven society, etc.

Wat verwachten we van 5G? Wanneer je dit googelt verwacht men dat het sneller is dan de vorige generaties, terwijl dit eigenlijk helemaal niet interessant is.  5G kan 100x sneller, 100x meer aangesloten apparaten (1 miljoen apparaten binnen de vierkante kilometer), 5x lagere dataoverdracht (5ms) en zeer betrouwbaar (99,999%). Momenteel onderzoekt KPN de mogelijkheden van 5G in verschillende Field Labs, t.w. Stedelijk gebied, Platteland, Mobiliteit en Industrie. U kunt op internet de blogs op de KPN website lezen over deze Field Labs. Edwin is ook nog kort ingegaan op de 5G mogelijkheden voor Defensie, zoals Push to Talk, Push to Video/Data.

Komend voorjaar worden de frequenties geveild door de overheid. In 2021 vindt de veiling plaats voor de hoge capaciteit frequentie, 3,5 Ghz. Verwachting is dat de klant van KPN dit jaar al met toepassingen op 5G aan de slag kan. Het aandeel van 5G verbindingen op IoT zal vanaf 2023 gaan groeien en dat in 2025 een derde van het totaal aantal verbindingen wereldwijd 5G verbindingen zijn.

Na de presentatie van Edwin werden de brevetten “Officier Informatica Deskundige” uitgereikt door BGen Wilfried Rietdijk, Chief Information Officer (CIO) van het Ministerie van Defensie. Ditmaal mochten zeven CLAS officieren en twee KMAR officieren de brevet oorkonde en de bijbehorende brevet emblemen in ontvangst nemen.

Een hoogtepunt tijdens de VID-nieuwjaarsbijeenkomsten is de uitreiking van de René Olthuis Scriptieprijs. Doorgaans vervult de CIO van Defensie deze rol. Een jury – de scriptiecommissie – bereidt dit tot in de puntjes voor. Dick Koen, voorzitter van de commissie, sprak van een moeilijke beslissing om de winnaar aan te wijzen. Twee van de 14 inzendingen waren nauwelijks ongelijk aan elkaar echter er moest een winnaar gekozen worden. Om deze reden heeft Ares Kralendonk een eervolle vermelding ontvangen. De winnaar van de scriptieprijs 2019 is geworden, Maj Tom Geene, met zijn scriptie: “3D luchtruimvisualisatie. Visualisatie van Diverse soorten luchtruimgegevens in 3D binnen de Koninklijke luchtmacht”. De presentatie van Tom en zijn scriptie zijn te vinden op de website van de vereniging.

Helaas heeft Dick Koen aangekondigd dit jaar terug te treden als voorzitter en commissielid. Daarom zijn de VID en de scriptiecommissie op zoek naar een voorzitter en nieuwe commissieleden. Hij doet een oproep aan de leden. Wie zoeken we? Ben je in staat en bereid om in een relatief korte tijd bijdragen op HBO en universitair niveau te begrijpen en te beoordelen (het helpt als je zelf een wetenschappelijke opleiding hebt) en ben je bereid hier aan het eind van het jaar leestijd en bespreektijd voor vrij te maken, dan ben je voor ons een geschikte kandidaat.

Meld je dan aan bij de secretaris van de VID. De tegenprestatie is dat je door dit werk je kennis met relatief weinig inspanning vergroot en je perspectief op het vakgebied enorm verbreedt. We kunnen je hulp goed gebruiken; dus ook bij twijfel, meld je aan.

De voorzitter van de VID bedankt Dick voor zijn bijdrage de afgelopen 8 jaar als voorzitter van de scriptiecommissie.

De nieuwjaarsbijeenkomst werd afgesloten met een door KPN aangeboden borrel en hapjes.

Nieuwjaarsbijeenkomst VID 2019 bij NetApp

Woensdag 16 januari 2019 heeft de traditionele nieuwjaarsbijeenkomst van de VID plaatsgevonden bij NetApp op Schiphol. De organisatie van de bijeenkomst was een gezamenlijke effort van NetApp en de VID. De bijeenkomst werd zoals gebruikelijk geopend door VID-voorzitter kolonel Van Veenhuizen. Tijdens de opening keek hij terug op het mooie verenigingsjaar 2018. Ook belooft 2019 een mooi jaar te worden waar onder andere GRIT en FOXTROT als IT-programma’s veel gaan betekenen voor Defensie.

De eerste spreker van de bijeenkomst was Director Technology and Strategy van NetApp, Matt Watts. Matt Watts had een interessant en inspirerend betoog over de plaats van data in the past, present and future. In het verleden stond binnen IT de infrastructuur centraal, maar de focus is verschoven via applicaties op data. Ook NetApp heeft hun visie hierop aangepast en zijn nu gericht op Data Fabric.

Aansluitend was het de beurt aan brigadegeneraal Kersbergen om het brevet Informatica-deskundige uit te reiken aan de overstes Mooi en  Noordzij, de majoors Buis, Van Doorn en Klaassen, kapitein Van Der Velden en tweede luitenant Smits. Generaal Kersbergen is directeur personeel en bedrijfsvoering bij de Koninklijke Marechaussee.

Naast de uitreiking van het brevet is ook de uitreiking van de René Olthuis scriptieprijs een traditie die normaal gesproken elk jaar plaatsvindt tijdens de nieuwjaarsbijeenkomst. De keuze van de scriptieprijscommissie, onder leiding van Dick Koen, viel deze keer op de thesis van Verena Schrama: Safety First, bewust met Internet of Things (IOT). Wederom was generaal Kersbergen de uitreiker. Verena heeft na de uitreiking een presentatie over haar scriptie gegeven. In haar thesis heeft ze onderzocht of bedrijven bewust zijn van de informatiebeveiligingsrisico’s bij de eventuele invoering van IoT in hun productieproces.

De bijeenkomst werd gezellig afgesloten met een netwerkborrel waar tijd was om bij te praten met de leden van de VID. Samenvattend was het wederom een zeer interessante bijeenkomst. Onze dank gaat uit naar Dyon Dohmen van NetApp voor het beschikbaar stellen van hun accommodatie en de voortreffelijke lunch.

^SJ

RADAR: from sensor to shooter

Op donderdag 8 november 2018 heeft de VID het symposium From Sensor to Shooter gehouden op de Dumoulinkazerne te Soesterberg. Het symposium werd geopend door dagvoorzitter Henk Rohaan. De eerste spreker was Erik Dommerholt met de introductie van Thales, leverancier van o.a. de radarsystemen aan boord van schepen. Daarna heeft LTZ1 Albert aan de hand van een filmpje laten zien hoe ‘anti air warfare’ (AAW) werkt.

De beelden tonen een aanval van een F-16 op een fregat. De beelden zijn gemaakt tijdens een grote oefening bij de Hebriden en maakt de doelstelling van AAW direct inzichtelijk. De opsomming van de aanvalswapensystemen toont een snelheid tot en met mach 7. In combinatie met het ‘zicht’ van een radar heb je dus maar 20 seconden om te reageren en ‘t doel uit de lucht te halen. Die reactietijden worden steeds korter. Je kunt je afvragen of met deze reactiesnelheden nog wel iets aan een kanonsysteem als de Goalkeeper hebt. Het is dus belangrijk om radarsystemen en intelligente raketten mee te nemen in de oplossing.

Rogier Noorland is systeemarchitect bij Thales en presenteert het onderwerp ‘Ballistic Missile Defense’ (BMD). Hij is de contactpersoon tussen Defensie en Thales als leverancier. Aan de hand van de doelstelling van een oefening ASD15 laat hij zien welke technieken en wapens worden gebruikt om aan BMD te doen. Om hiermee te oefenen, houdt de NAVO grote scheepsoefeningen. Daar gaan maanden tot meer dan 1 jaar planning aan vooraf.

De wapens kosten zoveel geld dat je een dergelijke oefening maar af en toe kunt doen (meestal eens in de 6 jaar). In 2015 constateerde men dat ze zoveel informatie uit de oefening haalden dat men vaker wil oefenen.

Dus is een oefenonderdeel ingepast in ‘Formidable Shield 2017’. Daarbij presenteert Rogier basisinformatie over deze oefening. Met onder andere een opsomming van de gebruikte apparatuur. Zoals de huidige radar met beperkte reikwijdte. Terwijl men een nieuwe radar in voorbereiding heeft die veel verder kan ‘kijken’.

Met Formidable Shield 2017 is weer een stap gezet om alle systemen in samenwerking te kunnen testen. Eerst is alles gesimuleerd in gebouwen. Daarna alles aan schepen gebracht, radar gekalibreerd, vliegruim vrijgemaakt en raket afgeschoten. Er bleek toch nog iets mis aan boord. Dit kostte een paar dagen hersteltijd en de oefeningstijd was beperkt tot een week. Vervolgens kwam orkaan Ophelia voorbij. Toch is men op de laatste oefendag uitgevaren.

Omdat er met zowel oefenraketten als met scherp wordt geschoten moet het luchtruim vrij zijn. Indrukwekkend om dan een filmpje van de ‘flight radar’ te zien dat een heel groot deel van het luchtruim ten westen van het Verenigd koninkrijk ‘ineens’ leeg raakt. De zee was onrustig (getoond met bewegend beeld) maar toch kon de aanval worden gedetecteerd. Een doelraket en een verdedigingsraket hebben elkaar kinetisch geraakt. Dit leverde waardevolle informatie op om de systemen verder te willen testen. De volgende oefeningen zijn al gepland.

Met de presentatie over ‘Next Generation Sensors and the IT required’ laat Hans Schurer (Thales) zien hoe een sensor suite is opgebouwd. Hij presenteert wat de gewenste mogelijkheden zijn en dat de configuratie betrouwbaar, redundant en voorspelbaar moet zijn. Software wordt service georiënteerd en schaalbaar opgeleverd. Onderliggende hardware wordt COTs toegepast waarbij je rekening hebt te houden met de hardwarelevenscyclus (~2 jaar) die korter is dan je eigen productlevenscyclus (>7 jaar). Dat geeft wat uitdagingen in de productontwikkeling, waarbij alleen de hardware die radarinformatie doorgeeft aan het systeem nog zelf wordt gemaakt.

De software-ontwikkeling vindt plaats met open standaarden en de eigen gedoneerde standaard Apache Celix. De gekozen techniek zorgt er ook voor dat je minder hardware nodig hebt om aan boord te brengen. Je houdt een kleinere footprint op het schip over, van een factor 5 minder.

De laatste presentatie ging over GAUDI. Theo Nijland (Thales) presenteerde de Gemeenschappelijke Architectuur Voor Defensie en Industrie.

Theo laat eerst zien welke verschillende systemen aan boord naast elkaar bestaan. Met heel verschillende interfaces en verschillende hardware. Informatie-uitwisseling moet met pen en papier in de commandocentrale. Daarom ontstond de ambitie om de bedrijfsvoering te verbeteren door een gestandaardiseerde open IT-architectuur te definiëren om de crew beter te ondersteunen en de life cycle costs te reduceren. Theo laat zien hoe de opbouw van de elementen is die ertoe leiden dat drie hardware racks op een schip geplaatst kunnen worden in aparte zones.

Uiteindelijk wordt met een filmpje van een live demonstratie aangetoond dat ‘t systeem blijft functioneren bij inslagen en schade. Daarbij wordt in de configuratie gebruik gemaakt van open standaarden en open source software (zoals Linux en Docker). Dit maakt ook dat opleiding voor het systeembeheer algemeen verkrijgbaar is en kennis makkelijk over te dragen is.

Samengevat heeft de VID met deze mooie presentaties laten zien hoe radarsystemen op schepen worden gebruikt als sensor om aanvallen met bijvoorbeeld een raket te kunnen ‘zien’. Het is mooi te zien dat een Nederlands schip met deze nieuwe radar kan ‘zien’ dat er een raket of vliegtuig aankomt. Vervolgens wordt de informatie via NAVO-kanalen doorgegeven en haalt een Amerikaanse shooter het aanvalswapen uit de lucht.

Om dit te bereiken zijn veel mensen van de industrie en Defensie betrokken, moeten systemen intensief worden getest en de activiteiten worden geoefend. Thales heeft een mooi overzicht gegeven van de oefening, het wapensysteem en hoe de productontwikkeling werkt. Met vele herkenbare onderdelen voor de VID-leden. U heeft iets gemist als u hier niet bij was.