Op donderdag 8 november 2018 heeft de VID het symposium From Sensor to Shooter gehouden op de Dumoulinkazerne te Soesterberg. 
Het symposium werd geopend door dagvoorzitter Henk Rohaan. De eerste spreker was Erik Dommerholt met de introductie van Thales, leverancier van o.a. de radarsystemen aan boord van schepen. Daarna heeft LTZ1 Albert aan de hand van een filmpje laten zien hoe ‘anti air warfare’ (AAW) werkt.
De beelden tonen een aanval van een F-16 op een fregat. De beelden zijn gemaakt tijdens een grote oefening bij de Hebriden en maakt de doelstelling van AAW direct inzichtelijk. De opsomming van de aanvalswapensystemen toont een snelheid tot en met mach 7. In combinatie met het ‘zicht’ van een radar heb je dus maar 20 seconden om te reageren en ’t doel uit de lucht te halen. Die reactietijden worden steeds korter. Je kunt je afvragen of met deze reactiesnelheden nog wel iets aan een kanonsysteem als de Goalkeeper hebt. Het is dus belangrijk om radarsystemen en intelligente raketten mee te nemen in de oplossing.
Rogier Noorland is systeemarchitect bij Thales en presenteert het onderwerp ‘Ballistic Missile Defense’ (BMD). Hij is de contactpersoon tussen Defensie en Thales als leverancier. Aan de hand van de doelstelling van een oefening ASD15 laat hij zien welke technieken en wapens worden gebruikt om aan BMD te doen. Om hiermee te oefenen, houdt de NAVO grote scheepsoefeningen. Daar gaan maanden tot meer dan 1 jaar planning aan vooraf.
De wapens kosten zoveel geld dat je een dergelijke oefening maar af en toe kunt doen (meestal eens in de 6 jaar). In 2015 constateerde men dat ze zoveel informatie uit de oefening haalden dat men vaker wil oefenen.
Dus is een oefenonderdeel ingepast in ‘Formidable Shield 2017’. Daarbij presenteert Rogier basisinformatie over deze oefening. Met onder andere een opsomming van de gebruikte apparatuur. Zoals de huidige radar met beperkte reikwijdte. Terwijl men een nieuwe radar in voorbereiding heeft die veel verder kan ‘kijken’.
Met Formidable Shield 2017 is weer een stap gezet om alle systemen in samenwerking te kunnen testen. Eerst is alles gesimuleerd in gebouwen. Daarna alles aan schepen gebracht, radar gekalibreerd, vliegruim vrijgemaakt en raket afgeschoten. Er bleek toch nog iets mis aan boord. Dit kostte een paar dagen hersteltijd en de oefeningstijd was beperkt tot een week. Vervolgens kwam orkaan Ophelia voorbij. Toch is men op de laatste oefendag uitgevaren.
Omdat er met zowel oefenraketten als met scherp wordt geschoten moet het luchtruim vrij zijn. Indrukwekkend om dan een filmpje van de ‘flight radar’ te zien dat een heel groot deel van het luchtruim ten westen van het Verenigd koninkrijk ‘ineens’ leeg raakt. De zee was onrustig (getoond met bewegend beeld) maar toch kon de aanval worden gedetecteerd. Een doelraket en een verdedigingsraket hebben elkaar kinetisch geraakt. Dit leverde waardevolle informatie op om de systemen verder te willen testen. De volgende oefeningen zijn al gepland.
Met de presentatie over ‘Next Generation Sensors and the IT required’ laat Hans Schurer (Thales) zien hoe een sensor suite is opgebouwd. Hij presenteert wat de gewenste mogelijkheden zijn en dat de configuratie betrouwbaar, redundant en voorspelbaar moet zijn. Software wordt service georiënteerd en schaalbaar opgeleverd. Onderliggende hardware wordt COTs toegepast waarbij je rekening hebt te houden met de hardwarelevenscyclus (~2 jaar) die korter is dan je eigen productlevenscyclus (>7 jaar). Dat geeft wat uitdagingen in de productontwikkeling, waarbij alleen de hardware die radarinformatie doorgeeft aan het systeem nog zelf wordt gemaakt.
De software-ontwikkeling vindt plaats met open standaarden en de eigen gedoneerde standaard Apache Celix. De gekozen techniek zorgt er ook voor dat je minder hardware nodig hebt om aan boord te brengen. Je houdt een kleinere footprint op het schip over, van een factor 5 minder.
De laatste presentatie ging over GAUDI. Theo Nijland (Thales) presenteerde de Gemeenschappelijke Architectuur Voor Defensie en Industrie.
Theo laat eerst zien welke verschillende systemen aan boord naast elkaar bestaan. Met heel verschillende interfaces en verschillende hardware. Informatie-uitwisseling moet met pen en papier in de commandocentrale. Daarom ontstond de ambitie om de bedrijfsvoering te verbeteren door een gestandaardiseerde open IT-architectuur te definiëren om de crew beter te ondersteunen en de life cycle costs te reduceren. Theo laat zien hoe de opbouw van de elementen is die ertoe leiden dat drie hardware racks op een schip geplaatst kunnen worden in aparte zones.
Uiteindelijk wordt met een filmpje van een live demonstratie aangetoond dat ’t systeem blijft functioneren bij inslagen en schade. Daarbij wordt in de configuratie gebruik gemaakt van open standaarden en open source software (zoals Linux en Docker). Dit maakt ook dat opleiding voor het systeembeheer algemeen verkrijgbaar is en kennis makkelijk over te dragen is.
Samengevat heeft de VID met deze mooie presentaties laten zien hoe radarsystemen op schepen worden gebruikt als sensor om aanvallen met bijvoorbeeld een raket te kunnen ‘zien’. Het is mooi te zien dat een Nederlands schip met deze nieuwe radar kan ‘zien’ dat er een raket of vliegtuig aankomt. Vervolgens wordt de informatie via NAVO-kanalen doorgegeven en haalt een Amerikaanse shooter het aanvalswapen uit de lucht.
Om dit te bereiken zijn veel mensen van de industrie en Defensie betrokken, moeten systemen intensief worden getest en de activiteiten worden geoefend. Thales heeft een mooi overzicht gegeven van de oefening, het wapensysteem en hoe de productontwikkeling werkt. Met vele herkenbare onderdelen voor de VID-leden. U heeft iets gemist als u hier niet bij was.
